Stripverhaal tegenprestatie bijstandsuitkering

Ongeveer 1,1 miljoen Nederlanders hebben een lichte verstandelijke beperking. Landelijk gaat het om zes procent van de bevolking, maar in sommige delen van Rotterdam ligt dit percentage veel hoger. Veel van hen hebben ook moeite met lezen. Maar zelfs als lezen zelf geen probleem is, is de boodschap van een brief vaak te ingewikkeld. Dat kan grote gevolgen hebben als die brief over een uitkering of schulden gaat.

Cross Comix wilde weten of een beeldverhaal misschien makkelijker is dan een brief. In samenwerking met MEE Rotterdam Rijnmond is er een brief van de gemeente Rotterdam getest (zie afbeeldingen hierboven). Deze brief van 2 pagina’s gaat over de tegenprestatie voor een bijstandsuitkering. Het is een uitnodiging voor een gesprek. Vijftig procent van de mensen komt niet opdagen. Als betere communicatie tot een hogere opkomst leidt, is dat voor zowel de gemeente als de inwoners van Rotterdam winst.

3 versies gemaakt

Van de brief zijn 3 versies getest. Het eindresultaat: een strip van 1 pagina die een formele brief van 2 kantjes vervangt. Een strip heeft een heel andere structuur dan een brief. De verhaallijn moet helderder zijn. De informatiedichtheid is lager. Een strip heeft een hoofdpersoon. Dat maakt het persoonlijker.

Versie 1: Dialoog met buddy

In de eerste versie van het verhaal legt een buddy de inhoud van de brief uit. Die situatie herkennen veel laaggelettterden: als je een formele brief krijgt, zoek je hulp. De strip volgt de stappen die de hoofdpersoon doorloopt vanaf het moment dat hij de brief krijgt.

Proefpersoon Eva: “Dit vind ik teveel tekst.” Alle proefpersonen gaven aan de kaart met gegevens over de afspraak fijn te vinden. Als ze het verhaal niet helemaal snapten, wisten ze in elk geval wat er van hen verwacht werd.

Versie 2: Vrijwel woordloos

De tweede versie van het verhaal gebruikt zo min mogelijk woorden. Het beeld vertelt het grootste deel van het verhaal.

Dat bleek lastig. Strips hebben een beeldtaal die niet iedereen kent. Niet alle personen herkenden de mimiek van stripfiguren. Dat een donker wolkje boven iemands hoofd ‘boos’ betekent, was niet voor iedereen duidelijk. Maar ook als iemand die beeldtaal wél kent, is begrip niet gegarandeerd.

Proefpersoon Jolanda: “Eerst gaat het over de bijstand, denk ik. Maar daarna gaat het over ziek zijn. Dat weet ik omdat het mannetje een thermometer in zijn mond heeft. Dat is ook bij Suske & Wiske als iemand ziek is.”

Versie 3: Met onderschriften

Versie 3 brengt een scheiding aan tussen beeld en tekst. Dat maakt de strip compacter: één pagina. De proefpersonen vonden dat overzichtelijk. Een strip van twee pagina’s vraagt om meer concentratie.

Proefpersoon Simone: “Ik vind het fijner als poppetjes praten, want dat zijn kortere zinnen.”

Een nadeel van deze versie bleek dat het verhaal niet helemaal lineair is. Ook kwam er veel commentaar op de klok: waarom zeggen ze eerst dat je er om tien uur moet zijn en daarna dat je tien minuten eerder moet komen?

Het eindresultaat

Uit de gesprekken bleek dat de proefpersonen uit alle 3 de versies de kernboodschap wisten te halen: je moet op een bepaald tijdstip op een afspraak komen om te praten met de gemeente over je uitkering. Allen vonden een strip fijner dan de brief.

De meningen verschillen over welke strip het duidelijkst was. Wel was er een grote voorkeur voor een strip van 1 pagina. Maar dan wel met minder tekst dan de versie die maar 1 pagina had. Er moest dus nog meer gesneden worden in de informatie.