Communi­catierichtlijn over­heids­sensoren in de openbare ruimte

Het gebruik van zogenaamde ‘smart city’-technologieën door lokale overheden om stedelijke processen te monitoren, groeit. Voorbeelden hiervan zijn het monitoren van de drukte in de stad of het managen van afval.

Hoewel deze systemen veel impact hebben op het dagelijks leven van inwoners, begrijpen en weten bewoners vaak niet hoe deze sensoren werken. Daarom is het belangrijk dat overheden transparant zijn over deze technologieën waardoor participatie van bewoners mogelijk wordt. Om dit te bereiken, is een duidelijke en uniforme communicatierichtlijn ontwikkeld. Deze richtlijn legt de functie en impact van sensoren in de openbare ruimte uit.

Hoe is de richtlijn tot stand gekomen?

Het vraagstuk van sensorcommunicatie in de openbare ruimte is complex. Er zijn veel belanghebbenden, ethische kwesties en wettelijke beperkingen. Het consortium ‘Communicatie & Interactie Sensoren’ bestaande uit experts, gemeenten en provincies hebben samen in een co-creatie proces, onder begeleiding van een ontwerpbureau Muzus, de richtlijn overheidssensoren ontwikkeld.

De communicatierichtlijn is gebaseerd op behoeften van de inwoners uit Nederland. Om deze reden is de richtlijn ook gevalideerd samen met inwoners. De richtlijn, en de inhoud hiervan, is op verschillende locaties in Nederland gevalideerd, over een periode van ongeveer vier maanden. Lees er meer over in de Onderbouwing en Validatie van de communicatierichtlijn.

Richtlijn overheidssensoren

Deze richtlijn biedt handvatten om te communiceren over overheidssensoren in de openbare ruimte. Het is geen verplichting om alles te doen en toe te passen. Maar om transparant te zijn naar jouw inwoners toe, raden we je aan met deze richtlijn aan de slag te gaan.

Communiceren met kleuren en iconen

De richtlijn bestaat uit een set begrijpelijke, toegankelijke en inclusieve iconen en kleuren die gaan over het gebruik van de sensoren.

Communicatie-uitingen

De kleuren en iconen worden gebruikt op verdiepende bordjes, lokale borden, indicatie stickers en in brieven aan bewoners. In deze uitingen wordt altijd verwezen naar de website van de gemeente waar meer informatie is te vinden over de sensoren. Ook hier worden dezelfde kleuren en iconen gebruikt.

Overzicht communicatierichtlijn

1. Fysieke elementen van communicatie

Brief

Een brief communiceert voor inwoners wat er in hun buurt gaan veranderen. Dit moet laagdrempelig en lokaal gecommuniceerd worden (met foto). Het moet geen brief zijn die mensen nog moeten openen.

2. Landingspagina sensoren

Wanneer mensen meer informatie op willen zoeken, worden ze altijd doorverwezen naar de landingspagina voor het sensoren register van diens gemeente. Hier komen de iconen en de kleuren van de sensoren terug. Zo wordt een duidelijke doorverwijzing gefaciliteerd.

Sensorenregister

Naast de inrichting van een landingspagina adviseren we om een sensorenregister in te richten. Een sensorenregister omvat alle sensoren binnen een bepaald gebied op een interactieve kaart. Sommige gemeenten (Amsterdam) en provincies (Noord-Brabant) hebben al zo een sensorenregister. 

Je kunt in eigen beheer een sensorenregister inrichten, of dit bijvoorbeeld regelen via een licentie bij WeCity.nl. Hun applicatie bestaat naast een beheer-/registratieomgeving uit een kaartweergave via sensorinbeeld.nl. 

3. Iconen, categorieën, kleur

Voor zowel voor de sensordoelen als de sensortypen zijn iconen ontwikkeld. Een icoon sensortype laat zien welke sensoren worden ingezet. Denk aan een camera of een sensor die beweging meet. Een icoon over een sensordoel laat zien waarom er iets wordt opgenomen of gemeten zoals voor het verkeer of milieu. Een icoon sensortype en icoon sensordoel worden altijd in combinatie gebruikt. Alle iconen vind je in de mappen van de werkbestanden.

Algemeen icoon sensor

Dit icoon wordt altijd gebruikt in combinatie met een icoon sensordoel en sensortype.

Sensordoelen

Een icoon over een sensordoel laat zien waarom er iets wordt opgenomen of gemeten zoals voor het verkeer of milieu.

Sensortype

Een icoon sensortype laat zien welke sensoren worden ingezet. Denk aan een camera of een sensor die beweging meet. 

Instructie communicatierichtlijn overheidssensoren

Wil jij de iconen toepassen in jouw gemeente? Leuk! Hieronder vind je praktische tips en uitleg over hoe je de iconen kunt toepassen op een sticker of bord en de landingspagina.

Er zijn 3 verschillende mappen met 3 verschillende werkbestanden:

• Werkbestand Indicatie Sticker versie 2
• Werkbestand Verdiepend Bordje versie 2
• Werkbestand Lokaal Bordje versie 2

In de mappen staan alle designonderdelen voor de borden, stickers en website waar je vervolgens zelf het juiste gemeentelogo kunt toevoegen. Afhankelijk van jouw context, en wat je gaat toepassen, gebruik je de desbetreffende werkbestanden.

Kleurcodes

Voor de verschillende stickers en borden gebruiken we kleuren om sensordoelen te onderscheiden. Hieronder een overzicht van de kleurcodes die gebruikt worden.

Gebruik de CMYK-code voor drukwerk, en de RGB-code voor het online sensorenregister.